Mô hình DECAX là gì? Sự khác biệt với các mô hình hành vi mua hàng khác

DECAX là mô hình hành vi mua hàng của người tiêu dùng nhằm đáp ứng nhu cầu của Content Marketing (tiếp thị nội dung) được Dentsu đề xuất vào năm 2015.

Trong thời đại internet và mạng xã hội đang trên đà phát triển, hành vi của người mua hàng ngày càng đa dạng hóa, DECAX được sử dụng rộng rãi như một mô hình không thể thiếu tại nhiều doanh nghiệp. Mô hình này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chiến lược thúc đẩy hành vi mua hàng của người mua.

Bài viết này giải thích từng yếu tố cấu thành mô hình DECAX và phân tích sự khác biệt so với các mô hình hành vi mua hàng khác. Ở phần cuối, chúng tôi sẽ giới thiệu các ví dụ thực tế về ứng dụng của mô hình này, hy vọng sẽ hữu ích cho doanh nghiệp.

DECAX là gì?

Tổng quan và bối cảnh ra đời của mô hình hành vi mua hàng DECAX

DECAX là một trong những mô hình hành vi mua hàng được xây dựng để phù hợp với chiến lược content marketing. Mô hình này bao gồm 5 yếu tố: Discovery (Khám phá), Engage (Xây dựng mối quan hệ), Check (Kiểm tra), Action (Hành động – Mua hàng) và Experience (Trải nghiệm). Content marketing là hoạt động tiếp thị mà doanh nghiệp cung cấp thông tin hữu ích (nội dung) cho người dùng nhằm thúc đẩy hành vi mua hàng. DECAX hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng mối quan hệ với khách hàng và tạo lập các chiến lược thúc đẩy hành vi mua sắm của họ.

Khác với các mô hình hành vi mua hàng truyền thống vốn thường dựa trên góc nhìn của doanh nghiệp, DECAX là một mô hình lấy người tiêu dùng làm trung tâm. Mô hình này không chỉ bao quát quá trình người dùng tìm kiếm và mua sản phẩm/dịch vụ mà còn bao gồm cả những trải nghiệm sau đó, thể hiện toàn bộ hành vi của người tiêu dùng. Điểm nổi bật của DECAX là giúp doanh nghiệp hiểu một cách toàn diện vòng đời của khách hàng, từ đó tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ lâu dài và nâng cao mức độ hài lòng của họ. Để biết thêm thông tin chi tiết về content marketing, vui lòng tham khảo các bài viết liên quan dưới đây.

Bối cảnh ra đời của DECAX

Sự ra đời của DECAX liên quan đến sự đa dạng hóa hành vi người tiêu dùng và sự phát triển của công nghệ số. Với sự phổ biến của Internet và điện thoại thông minh, người tiêu dùng giờ đây có thể tự tìm kiếm và so sánh thông tin về sản phẩm/dịch vụ một cách dễ dàng.

Nếu chỉ với mô hình hành vi mua hàng truyền thống sẽ không thể hiểu rõ quá trình quyết định phức tạp của người tiêu dùng. DECAX đã ra đời để đáp ứng sự thay đổi này. Mô hình này chú trọng vào trải nghiệm sau khi mua hàng và tác động của những đánh giá từ người khác, giúp doanh nghiệp triển khai các chiến lược marketing hiệu quả hơn.

Trước bối cảnh đó, việc áp dụng mô hình DECAX giúp doanh nghiệp đào sâu hơn về hành vi của người tiêu dùng, trở thành một framework không thể thiếu để đạt được thành công kinh doanh.

5 yếu tố cấu thành DECAX

DECAX bao gồm 5 yếu tố: Discovery (Khám phá), Engage (Xây dựng mối quan hệ), Check (Kiểm tra), Action (Hành động/Mua sắm), Experience (Trải nghiệm). Dưới đây là giải thích chi tiết về từng yếu tố.

Discovery: Khám phá

Discovery là giai đoạn người tiêu dùng lần đầu tiên nhận thức về sản phẩm hoặc thương hiệu. Người tiêu dùng thường biết đến sản phẩm/dịch vụ thông qua các kênh như mạng xã hội (SNS), quảng cáo trực tuyến, hoặc thông qua lời truyền miệng và đánh giá từ những người khác.

Đối với các doanh nghiệp, việc tối đa hóa sự hiển thị trong giai đoạn này rất quan trọng, và cần có các chiến dịch hoặc nội dung hiệu quả để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Bằng cách cung cấp nội dung chất lượng cao, doanh nghiệp có thể khơi dậy mối quan tâm của người tiêu dùng đối với thương hiệu và tăng khả năng chuyển sang bước tiếp theo, đó là Engage.

 

Engage: Xây dựng mối quan hệ

Mối liên kết giữa người tiêu dùng và thương hiệu được hình thành và bắt đầu phát triển trong giai đoạn Engage (Xây dựng mối quan hệ). Người tiêu dùng sẽ quan tâm đến thương hiệu và cố gắng gắn kết sâu hơn với nó.

Doanh nghiệp cần tạo ra các cơ hội giao tiếp với người tiêu dùng thông qua việc cung cấp nội dung mà họ mong muốn, từ đó xây dựng mối quan hệ tin cậy. Giao tiếp hai chiều qua mạng xã hội và cung cấp nội dung cá nhân hóa là những phương pháp hiệu quả. Khi người tiêu dùng cảm thấy gắn bó với thương hiệu, động lực mua hàng của họ sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ hơn.

 

Check: Kiểm tra

Kiểm tra là giai đoạn người tiêu dùng tìm kiếm thông tin chi tiết về sản phẩm hoặc dịch vụ trước khi quyết định mua. Trong bước này, các yếu tố như đánh giá, nhận xét từ người tiêu dùng khác với mô tả sản phẩm có ảnh hưởng lớn đến quyết định của người tiêu dùng.

Việc cung cấp thông tin đáng tin cậy và nhận được các đánh giá tích cực rất quan trọng đối với doanh nghiệp. Để giúp người tiêu dùng giải quyết những nghi ngờ và lo lắng trước khi mua hàng, doanh nghiệp nên cung cấp dịch vụ hỗ trợ chu đáo và chi tiết.

 

Action: Hành động –  Mua hàng

Ở giai đoạn ” Action” người tiêu dùng tiến hành mua sắm thực tế sau khi xác định sản phẩm cần thiết trong bước “Check”. Các yếu tố như quy trình mua hàng đơn giản, phương thức thanh toán đa dạng, và giao hàng nhanh chóng sẽ ảnh hưởng lớn đến hành động của người tiêu dùng. Doanh nghiệp cần tạo ra một môi trường thuận lợi để người tiêu dùng có thể mua hàng một cách dễ dàng. Các chương trình giảm giá hoặc khuyến mãi cũng là cách thức hiệu quả để thúc đẩy việc mua hàng.

Ở giai đoạn này, việc chỉ thêm sản phẩm/dịch vụ vào giỏ hàng hoặc cầm sản phẩm lên cũng được coi là “mua hàng”.

 

Experience: Trải nghiệm –  Chia sẻ

Đây là giai đoạn thể hiện trải nghiệm của người tiêu dùng sau khi mua hàng, như việc chia sẻ trên mạng xã hội (SNS) hoặc đăng đánh giá. Mức độ hài lòng trong giai đoạn này có ảnh hưởng lớn đến việc mua lại sản phẩm và sự lan tỏa của lời khuyên từ người tiêu dùng. Người tiêu dùng cũng có thể tạo ra các cách sử dụng mới hoặc lợi ích bổ sung cho sản phẩm và chia sẻ chúng, giúp mở rộng giá trị sản phẩm.

Việc chia sẻ và lan tỏa trải nghiệm có thể giúp doanh nghiệp thu hút khách hàng mới và mở rộng đối tượng khách hàng.

 

DECAX và các mô hình hành vi mua hàng khác

DECAX được coi là một mô hình hành vi mua hàng khá mới mẻ. Hãy cùng tìm hiểu sự khác biệt của nó so với các mô hình hành vi mua hàng đã có trước đây. Nội dung dưới đây sẽ cung cấp thông tin về các mô hình hành vi mua hàng và các khuôn khổ hữu ích trong marketing.

DECAX và AIDMA

AIDMA là một mô hình giải thích hành vi mua hàng của người tiêu dùng thông qua các giai đoạn Attention – Chú ý, Interest – Quan tâm, Desire – Mong muốn, Memory – Ghi nhớ, và Action – Hành động. Mô hình này ra đời trong thời kỳ quảng cáo đại chúng, trước khi Internet trở nên phổ biến, và được coi là nền tảng của các mô hình hành vi mua hàng. AIDMA tập trung chủ yếu vào hình thức giao tiếp một chiều và mô tả quy trình dẫn đến hành động mua hàng của người tiêu dùng.

Mặt khác, DECAX đặc biệt chú trọng đến trải nghiệm sau mua hàng và xây dựng mối quan hệ hai chiều, đây là điểm khác biệt rõ ràng so với AIDMA. DECAX hỗ trợ tăng cường mối quan hệ với người tiêu dùng trong xã hội kỹ thuật số hiện đại.

DECAX và AISAS

AISAS (Attention, Interest, Search, Action, Share) là một mô hình được điều chỉnh từ AIDMA để phù hợp với xã hội internet. Mô hình này bao gồm 6 yếu tố: Chú ý (Attention), Quan tâm (Interest), Tìm kiếm (Search), Hành động (Action) và Chia sẻ (Share). Điểm nổi bật của AISAS là nhấn mạnh vai trò của tìm kiếm thông tin (Search) và chia sẻ (Share) trong thời đại kỹ thuật số.

Ngược lại, DECAX được xem là một bước tiến xa hơn so với mô hình này, với sự tập trung đặc biệt vào Engage (Xây dựng mối quan hệ) và Experience (Trải nghiệm – Chia sẻ) giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp. Điểm khác biệt lớn của DECAX nằm ở việc tích hợp các giai đoạn và không gian nhằm tạo ra mối liên kết sâu sắc hơn giữa doanh nghiệp và khách hàng – điều mà AISAS không đề cập rõ ràng.

DECAX và AISCEAS

AISCEAS (được đọc là Aiseasu hoặc Aishīzu) là một mô hình thể hiện hành vi của người tiêu dùng trong xã hội sau khi internet trở nên phổ biến. So với mô hình AISAS, AISCEAS bổ sung thêm 2 yếu tố mới, bao gồm so sánh sản phẩm và xem xét.

Mô hình này bao gồm 7 yếu tố: Attention (Chú ý), Interest (Quan tâm), Search (Tìm kiếm), Comparison (So sánh), Examination (Xem xét), Action (Hành động), Share (Chia sẻ). So với AISAS, AISCEAS phân tích chi tiết hơn các hành vi thu thập thông tin của người tiêu dùng, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn quá trình ra quyết định mua hàng.

So với AISCEAS, DECAX tạo nên sự khác biệt bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của trải nghiệm sau khi mua hàng và xây dựng mối quan hệ. Trong khi AISCEAS tập trung vào quá trình xem xét chi tiết và các yếu tố như tính năng hoặc thông số kỹ thuật của sản phẩm/dịch vụ, DECAX chú trọng hơn vào trải nghiệm tổng thể của khách hàng. Mô hình này đề cao sự đồng cảm, khả năng chia sẻ xung quanh sản phẩm/dịch vụ, cũng như mối quan hệ gắn kết giữa doanh nghiệp và khách hàng.

DECAX và SIPS

SIPS là quy trình mua hàng tập trung vào sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa người dùng trên mạng xã hội. Mô hình này giải thích hành động của người tiêu dùng qua 4 giai đoạn: Sympathize (Đồng cảm), Identify (Nhận biết), Participate (Tham gia), và Share (Chia sẻ). Đặc điểm nổi bật của SIPS là nhấn mạnh các hành động của người tiêu dùng trên mạng xã hội.

Trong khi đó, DECAX xem xét tác động của mạng xã hội đồng thời chú trọng vào việc xây dựng mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng, cũng như hành động mua sắm thực tế và trải nghiệm sau khi mua hàng. DECAX bao gồm phạm vi rộng hơn về hành vi người tiêu dùng, không chỉ dừng lại ở các hành động trên mạng xã hội mà còn bao quát cả các trải nghiệm và hành động tiếp theo, giúp doanh nghiệp hiểu sâu hơn về hành vi của khách hàng.

DECAX và VISAS

VISAS là mô hình hành vi mua hàng kết hợp ảnh hưởng của các đánh giá và người có ảnh hưởng (influencer). Mô hình này bao gồm các yếu tố “View (Khám phá qua hình ảnh), Interest (Quan tâm), Sympathize (Cảm thông), Action (Hành động), và Share (Chia sẻ)”, nhấn mạnh đến người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố từ bên ngoài.

VISAS nhấn mạnh sự ảnh hưởng từ ý kiến của người khác và các influencer, trong khi DECAX lại tập trung vào mối quan hệ trực tiếp và sự tương tác giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp, tạo nên sự khác biệt rõ rệt. Tuy nhiên, điều cần lưu ý là DECAX không loại trừ hoàn toàn ảnh hưởng từ influencer hay người khác. Dù có hay không sự ảnh hưởng từ những yếu tố bên ngoài, DECAX vẫn chú trọng vào việc xây dựng mối quan hệ trực tiếp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.

DECAX và AIDEES

AIDEES là mô hình hành vi mua hàng tập trung vào mức độ quan tâm và trải nghiệm khách hàng dựa trên 6 yếu tố: Attention (Chú ý), Interest (Quan tâm), Desire (Khao khát), Experience (Trải nghiệm – Mua hàng), Enthusiasm (Nhiệt huyết), và Share (Chia sẻ).

Mô hình AIDEES đặc biệt chú trọng vào các yếu tố Enthusiasm (Nhiệt huyết) và Share (Chia sẻ) sau khi mua hàng, khi người tiêu dùng cảm thấy ấn tượng và muốn chia sẻ sản phẩm với người khác. Điều này khác biệt với DECAX, vốn tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng.

Vị trí của DECAX

DECAX là mô hình hành vi mua hàng nổi bật với sự chú trọng mạnh mẽ đến trải nghiệm sau khi mua và xây dựng mối quan hệ hai chiều. Đây là một khung lý thuyết giúp nắm bắt toàn diện hành vi của người tiêu dùng ngày càng phức tạp, đồng thời mang lại tính linh hoạt và dễ dàng áp dụng.

Nếu mô hình DECAX được áp dụng hiệu quả, các doanh nghiệp có thể xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng, từ đó thu hút khách hàng quay lại và nâng cao lòng trung thành với thương hiệu. DECAX hiện đang được sử dụng rộng rãi như một công cụ giúp nắm bắt chính xác hành vi của người tiêu dùng trong marketing kỹ thuật số hiện đại.

 

Bí quyết áp dụng DECAX

Để tận dụng hiệu quả mô hình DECAX, quan trọng hơn hết là phải hiểu cách người tiêu dùng hành động ở mỗi bước và thực hiện các chiến lược phù hợp cho từng giai đoạn. Dưới đây là những điểm quan trọng khi áp dụng DECAX ở mỗi giai đoạn.

Discovery (Khám phá): Hiểu nhu cầu của người tiêu dùng

Giai đoạn Discovery quan trọng ở việc tối đa hóa sự xuất hiện của thương hiệu và giúp nhiều người tiêu dùng phát hiện ra nó. Để làm được điều này, doanh nghiệp cần hiểu đúng nhu cầu của người tiêu dùng.
Cụ thể, việc phân tích ý định tìm kiếm của người tiêu dùng từ các từ khóa tìm kiếm trên trình duyệt web, từ khóa gợi ý trên SNS, hay từ khóa liên quan giúp nhận diện được sự quan tâm và nhu cầu của họ. Khi hiểu rõ nhu cầu của người tiêu dùng và cung cấp thông tin đáp ứng những nhu cầu đó, thương hiệu có thể thu hút sự chú ý mạnh mẽ hơn từ người tiêu dùng, qua đó dễ dàng dẫn dắt họ đến giai đoạn tiếp theo.

 

Engage (Xây dựng mối quan hệ): Cung cấp nội dung hữu ích

Trong giai đoạn Engage, doanh nghiệp nên cung cấp nội dung hữu ích và xây dựng mối quan hệ tin cậy với người tiêu dùng. Các hoạt động như gửi bản tin, đăng bài trên SNS, hay đăng ký bạn bè qua tài khoản chính thức của LINE cần được thực hiện để cung cấp nội dung chất lượng một cách liên tục. Khi cung cấp thông tin hữu ích và nội dung thú vị mà người tiêu dùng quan tâm, mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng sẽ trở nên chặt chẽ hơn.
Tuy nhiên, điều quan trọng ở giai đoạn này là không phải quảng bá sản phẩm của chính mình, mà là tập trung vào việc “cung cấp thông tin hữu ích cho người tiêu dùng”. Nếu có thể cung cấp nội dung chất lượng cao một cách thường xuyên, việc chuyển sang giai đoạn tiếp theo sẽ trở nên dễ dàng hơn.

 

Check (Kiểm tra): Truyền đạt thông tin cụ thể và định lượng về sản phẩm

Ở giai đoạn Check, doanh nghiệp nên cung cấp thông tin cụ thể và định lượng về sản phẩm để người tiêu dùng cảm thấy yên tâm khi quyết định mua sắm. Khi truyền đạt những điểm mạnh và sức hấp dẫn của sản phẩm, hãy luôn sử dụng các con số cụ thể để làm rõ.
Dù có quảng cáo mạnh mẽ đến đâu, nếu sử dụng những biểu đạt mơ hồ, người tiêu dùng sẽ không cảm thấy thuyết phục. Ví dụ, thay vì nói “Có nhiều mẫu templete”, bạn nên nói “Có hơn 200 mẫu templete”, điều này giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn và thúc đẩy quyết định mua hàng.

 

Action (Hành động/Mua sắm): Tối ưu hóa LP và form nhập thông tin

Giai đoạn Action cần có những cải tiến để giúp người tiêu dùng dễ dàng thực hiện việc mua sắm sản phẩm/dịch vụ. Cụ thể như việc tối ưu hóa LP (trang đích) và form (biểu mẫu) nhập thông tin cũng rất hiệu quả.
Tối ưu hóa trang đích (LPO) nhằm nâng cao tỉ lệ chuyển đổi thông qua việc cải thiện thiết kế và nội dung của trang đích. Trong khi đó, tối ưu hóa biểu mẫu nhập liệu (EFO) tập trung vào việc cải thiện sự tiện lợi của biểu mẫu và tạo ra các biểu mẫu không gây phiền toái cho người tiêu dùng, đồng thời thực hiện các cải tiến khi cần thiết. Việc tạo ra trải nghiệm thoải mái sẽ giúp nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng, từ đó tăng khả năng chia sẻ trên SNS và đăng bài đánh giá qua hình thức truyền miệng.

 

Experience (Trải nghiệm và Chia sẻ): Tạo các yếu tố khuyến khích chia sẻ đánh giá

Doanh nghiệp hãy tạo ra những yếu tố khiến người dùng muốn chia sẻ trải nghiệm của mình trong giai đoạn này. Ví dụ, có thể tạo các chiến dịch với hashtag trên SNS để người dùng dễ dàng đăng bài, hoặc khuyến khích người dùng viết đánh giá ngay sau khi hoàn tất mua hàng, giúp họ dễ dàng chia sẻ những trải nghiệm tích cực.

Các đánh giá được đăng và các bài đăng chia sẻ trên SNS sẽ dẫn đến giai đoạn “Khám phá” của khách hàng mới, tạo ra một vòng tuần hoàn tích cực. Tuy nhiên, không phải chỉ có những đánh giá tích cực, vì vậy doanh nghiệp cũng nên chuẩn bị phương án đối phó với các đánh giá tiêu cực.

Một số Case study của DECAX

Dưới đâu là một số ví dụ thực tế về việc áp dụng mô hình DECAX.

NIKE

NIKE đã thành công trong việc xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng và củng cố thương hiệu của mình thông qua chiến lược marketing sử dụng DECAX. Ở giai đoạn “Discovery”, họ đã phát hành các quảng cáo ấn tượng bằng cách hợp tác với các vận động viên có ảnh hưởng, nâng cao sự quan tâm và nhận thức về sản phẩm của mình. Trong giai đoạn “Experience”, NIKE đã thành công trong việc xây dựng lòng tin thông qua việc cung cấp các nội dung hấp dẫn qua các ứng dụng chuyên dụng, dịch vụ theo dõi và hỗ trợ khách hàng.

Trên website, NIKE đã cung cấp thông tin sản phẩm toàn diện cùng với các đánh giá và thông tin khác (giai đoạn “Check”), giúp người tiêu dùng dễ dàng đưa ra quyết định mua sắm. Họ cũng giảm thiểu gánh nặng cho khách hàng khi mua sắm (giai đoạn “Action”), mang lại trải nghiệm mua sắm hiệu quả.

Ngoài ra, NIKE đã thành công trong việc sử dụng mạng xã hội để giao tiếp với người tiêu dùng và gia tăng lượng người hâm mộ của thương hiệu. NIKE không chỉ là nhà cung cấp sản phẩm, mà đã khẳng định vị thế là một thương hiệu gắn bó với cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng.

 

Lion Corporation

Lion Corporation vận hành nền tảng truyền thông sở hữu “Lidea” nơi cung cấp các thông tin hữu ích về cuộc sống hàng ngày, và cũng đã thành công trong việc áp dụng DECAX.

Công ty đã đạt được hiệu quả trong việc phân tích từ khóa và thực hiện các biện pháp SEO trong giai đoạn “Discover” để hiểu nhu cầu của người tiêu dùng, giúp tăng thứ hạng tìm kiếm. Việc tăng số lượt truy cập giúp gia tăng cơ hội để người tiêu dùng phát hiện ra sản phẩm. Trong giai đoạn “Experience”, khi người tiêu dùng đọc các bài viết liên quan hữu ích, độ tin cậy đối với công ty được nâng cao, Lion đã xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng.

Trong giai đoạn “Check”, Lion cung cấp thông tin chi tiết về chất lượng và độ an toàn của sản phẩm, tạo ra môi trường giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm một cách an tâm. Đồng thời, công ty cũng chú trọng đến giai đoạn “Experience”, và trong giai đoạn “Action”, công ty cung cấp các đề xuất về cách sử dụng và dịch vụ hậu mãi để nâng cao sự hài lòng của người tiêu dùng. Bằng cách giành được sự tin tưởng từ khách hàng, công ty kỳ vọng sẽ gia tăng số lượng khách hàng quay lại.

 

Tổng kết

Bài viết này đã khái quát kiến thức về DECAX, giải thích các yếu tố trong mô hình này, cũng như những điểm khác biệt so với các mô hình hành vi mua hàng khác.

DECAX là mô hình không thể thiếu trong việc hiểu hành vi người tiêu dùng hiện đại và triển khai chiến lược marketing phù hợp. Khác với các mô hình truyền thống, DECAX tập trung vào giao tiếp hai chiều với người tiêu dùng, xây dựng mối quan hệ và trải nghiệm sau mua hàng, giúp doanh nghiệp xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng.

Để nâng cao chất lượng marketing và thực hiện phân tích bằng các khung phân tích, doanh nghiệp cũng có thể cân nhắc sử dụng công cụ MA (Marketing Automation). Công cụ MA giúp tự động hóa và tối ưu hóa các hoạt động marketing, đồng thời đo lường hiệu quả, từ đó cải thiện năng suất. Nếu quý doanh nghiệp đang quan tâm, hãy tham khảo các bài viết liên quan dưới đây.