SWOT là gì? Hướng dẫn phân tích 4 yếu tố trong mô hình phân tích SWOT

Ví dụ: Cửa hàng đảm bảo vấn đề vệ sinh
Điều này trở thành điểm yếu: Nếu đối tượng mục tiêu là phụ nữ trẻ hoặc các cặp đôi, và doanh nghiệp hướng đến việc xây dựng một cửa hàng thời trang để khách hàng muốn chia sẻ trên mạng xã hội.
Điều này không phải là điểm yếu: Nếu sự “không sạch sẽ” được khách hàng chấp nhận như một phần của cá tính cửa hàng.

Phát triển chiến lược sử dụng phân tích SWOT chéo

Thông qua việc thực hiện “phân tích chéo” bằng cách kết hợp các yếu tố, doanh nghiệp có thể chuyển đổi thông tin đã thu thập thành các chiến lược. Sau khi xác định chiến lược sẽ thực hiện thông qua phân tích chéo, hãy cụ thể hóa thành các kế hoạch cụ thể và các mục tiêu định lượng.

Opportunity (Cơ hội) × Strength (Điểm mạnh)

Khi kết hợp các cơ hội với điểm mạnh, doanh nghiệp có thể phát triển các chiến lược như: “Làm thế nào để tận dụng điểm mạnh của công ty nhằm nắm bắt các cơ hội?” Đây là phương pháp hiệu quả giúp củng cố thêm các điểm mạnh và thúc đẩy sự tăng trưởng của doanh nghiệp.

Threat (Thách thức) × Strength (Điểm mạnh)

Khi kết hợp các thách thức và điểm mạnh, doanh nghiệp có thể cân nhắc chiến lược “Làm thế nào có thể sử dụng điểm mạnh của công ty để vượt qua các thách thức?” Đây là phương pháp phân tích chủ yếu được áp dụng để xây dựng các chiến lược phân biệt.

Các thử thách đôi khi chính là cơ hội của doanh nghiệp. Bên cạnh việc đối phó với các thách thức, việc tìm kiếm các cơ hội kinh doanh tiềm năng phát sinh từ chúng cũng là một chiến lược đáng để các doanh nghiệp cân nhắc.

Opportunity (Cơ hội) × Weakness (Điểm yếu)

Khi kết hợp các cơ hội với điểm yếu, doanh nghiệp cũng có thể phát triển các chiến lược như: “Làm thế nào để củng cố điểm yếu của doanh nghiệp nhằm tận dụng các cơ hội?” hoặc “Những bước cần thực hiện để không bỏ lỡ cơ hội do điểm yếu hiện tại.”

Đây là một phương pháp phân tích hữu ích khi xem xét các yếu tố cần cải thiện để tăng doanh thu dài hạn.

Hãy cân nhắc áp dụng tư duy linh hoạt để tìm cách chuyển đổi điểm yếu thành điểm mạnh.

Threat (Thách Thức) × Weakness (Điểm yếu)

Việc kết hợp thách thức với điểm yếu sẽ giúp doanh nghiệp xác định các biện pháp cần thực hiện để hiểu rõ điểm yếu của mình và giảm thiểu rủi ro từ các thách thức. Phương pháp này thường được sử dụng khi cân nhắc dừng hoạt động chiến lược hoặc thu hẹp quy mô hoạt động.

Sự kết hợp giữa các mối đe dọa và điểm yếu có thể gây ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp. Để tránh những tình huống xấu nhất, cần phải tiến hành các cuộc thảo luận kỹ lưỡng và nghiêm túc.

Các yếu tố chính trong phân tích SWOT

Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi thực hiện phân tích SWOT.

Hiểu rõ định nghĩa các yếu tố

“Điểm mạnh” và “điểm tốt,” cũng như “điểm yếu” và “điểm không tốt,” là những khái niệm khác nhau. Nếu không phân biệt rõ sự khác biệt giữa chúng, doanh nghiệp sẽ không thể thực hiện phân tích một cách hiệu quả.
Ngoài ra, không phải tất cả các cơ hội đều là cơ hội liên quan đến mục tiêu của doanh nghiệp. Tương tự như vậy, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng để xác định xem một yếu tố có thực sự được phân loại là thử thách hay không.
Hãy đảm bảo xác định rõ ràng các yếu tố trước khi tiến hành phân tích.

Cụ thể hóa

Để xây dựng chiến lược hiệu quả, mỗi yếu tố cần có cơ sở vững chắc. Cho dù doanh nghiệp cho rằng một yếu tố A là điểm mạnh nhưng hãy tự đặt câu hỏi “Tại sao đây lại là điểm mạnh?” và “Liệu nó có thực sự là điểm mạnh trong các tình huống cụ thể không?”.
Thông qua việc liên tục đặt câu hỏi, các yếu tố mơ hồ sẽ được làm sáng tỏ và trở thành những yếu tố cụ thể với cơ sở vững chắc.

Đừng trộn lẫn các yếu tố

Không ít trường hợp nhầm lẫn các cơ hội và điểm mạnh, cũng như các thách thức và điểm yếu. Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc phân loại các mục, hãy tham khảo các hướng dẫn dưới đây.

• Điểm mạnh và điểm yếu là những yếu tố nội bộ mà doanh nghiệp có thể kiểm soát
• Cơ hội và thách thức là những thứ bên ngoài mà công ty không thể kiểm soát

Các yếu tố có mối quan hệ chặt chẽ với nhau không nhất thiết phải phân loại một cách cứng nhắc

Một yếu tố có thể được xem là điểm mạnh hoặc điểm yếu, cơ hội hoặc thử thách, tùy thuộc vào cách nhìn nhận của doanh nghiệp. Nếu có những yếu tố không thể phân loại rõ ràng vào một nhóm nào, thì không cần phải ép buộc phân chia chúng.

Việc liệt kê tất cả các yếu tố sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện và đưa ra quyết định chiến lược một cách sâu rộng hơn.

Khi liệt kê các yếu tố, hãy bắt đầu bằng cách khám phá tất cả các khả năng thay vì chọn lọc ngay từ đầu. Sau đó, hãy thu hẹp danh sách các yếu tố cần thiết từ những khả năng đã được xem xét, để đảm bảo phân tích được thực hiện một cách đầy đủ và chính xác.

Tiến hành thảo luận và phát triển cùng nhiều người

Để thực hiện phân tích với cái nhìn toàn diện, việc tiến hành cùng với nhiều người là một lựa chọn lý tưởng. Các quan điểm có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí của từng người phân tích. Sự tham gia của những thành viên có nhiều quan điểm và kinh nghiệm đa dạng, sẽ giúp doanh nghiệp thu được những cái nhìn và giải thích phong phú từ nhiều góc độ khác nhau.

Một điểm quan trọng là tránh chỉ thu thập thông tin mang tính chủ quan hoặc dữ liệu thuận lợi cho mình. Hãy tiến hành thảo luận để đảm bảo cái nhìn toàn diện và tập trung vào việc thu thập thông tin chính xác – khách quan.

Lưu ý khi phân tích SWOT

Không nên dành quá nhiều thời gian cho việc liệt kê các yếu tố, mà hãy tập trung vào những yếu tố phù hợp với mục tiêu đã đề ra từ ban đầu và đưa ra các biện pháp cụ thể để giải quyết những vấn đề cần thiết

Thay vì phân tích từng yếu tố một cách riêng lẻ, một phương pháp hiệu quả là viết ra tất cả các ý tưởng trước, sau đó phân chia chúng thành từng nhóm và sắp xếp thành một bài viết mạch lạc. Hãy tiến hành theo phương pháp mà doanh nghiệp thấy cảm dễ dàng nhất.

Mô hình SWOT cho phép xem xét nhiều chiến lược khác nhau thông qua việc phân tích chéo và kết hợp các yếu tố. Khi lập kế hoạch chiến lược, nên tránh việc chỉ chọn một phương án duy nhất ngay từ đầu, mà thay vào đó, hãy cân nhắc nhiều lựa chọn khác nhau, sau đó thu hẹp thành phương án tối ưu nhất. Việc xem xét nhiều chiến lược giúp doanh nghiệp thực hiện các biện pháp với sự cân nhắc đầy đủ về các khả năng khác nhau.

Ưu điểm của phân tích SWOT

Phân tích SWOT giúp doanh nghiệp nắm rõ được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của mình. Ưu điểm của mô hình này chính là cho phép đánh giá môi trường xung quanh doanh nghiệp một cách đa chiều và khách quan.

Hơn nữa, các yếu tố trong phân tích SWOT có thể được tổng hợp bằng biểu đồ. Điều này sẽ giúp chia sẻ thông tin thuận tiện hơn từ đó làm cho các nhân viên có thể hiểu một cách đồng bộ về điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp cũng như môi trường bên ngoài. Khi các yếu tố xung quanh doanh nghiệp được làm rõ, việc xây dựng chiến lược phát huy điểm mạnh và đưa ra các biện pháp khắc phục điểm yếu cũng trở nên hiệu quả hơn.

Nhược điểm của phân tích SWOT

Phân tích SWOT không phải là một mô hình có thể bao quát toàn bộ các yếu tố. Kết quả của phân tích chỉ phản ánh một phần của doanh nghiệp và thị trường. Vì vậy, nên tránh việc chỉ dựa vào các kết quả phân tích để đưa ra quyết định, thay vào đó, hãy kết hợp với các lối tư duy khác để có được cái nhìn toàn diện hơn.
Mặc dù kết quả phân tích SWOT là trợ thủ đắc lực cho quá trình lập chiến lược, nhưng cần ghi nhớ rằng đó không phải là công cụ để tìm ra câu trả lời chính xác tuyệt đối.

Việc đánh giá một yếu tố là điểm mạnh hay điểm yếu sẽ tùy theo cách nhìn nhận của từng người. Một trong những nhược điểm của SWOT là nếu đưa ra quyết định dựa trên quan điểm thiên lệch, kết quả phân tích có thể không chính xác.

Cũng có khả năng doanh nghiệp sẽ tiếp nhận thông tin thiên lệch hoặc dữ liệu không chính xác. Nếu thu thập thông tin sai lệch sẽ khó có thể xây dựng một chiến lược tốt. Để đạt được kết quả tốt nhất, việc thu thập thông tin chính xác và phù hợp với mục tiêu là điều không thể thiếu..

Một số mô hình kết hợp hiệu quả với phân tích SWOT

Nội dung sau đây sẽ giới thiệu các mô hình phân tích hữu ích khi đánh giá môi trường bên ngoài, bao gồm phân tích PEST, phân tích 5 áp lực cạnh tranh (Five Forces), và phân tích 3C, cũng như mô hình VRIO để phân tích môi trường nội bộ.

PEST

Phân tích PEST là một mô hình giúp xác định các tác động của bốn yếu tố chính: chính trị, kinh tế, xã hội và công nghệ đến doanh nghiệp. Phương pháp này cho phép phân tích môi trường xung quanh doanh nghiệp từ một góc nhìn vĩ mô.

Phân tích môi trường vĩ mô: Phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng gián tiếp đến doanh nghiệp.
Phân tích môi trường vi mô: Phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp.

Phân tích 3C

3C là mô hình phân tích ba yếu tố: Khách hàng, Thị trường (Customer), Công ty (Company), và Đối thủ cạnh tranh (Competitor). Mô hình này giúp sắp xếp thông tin quan trọng về môi trường ngành và marketing xung quanh doanh nghiệp từ một góc nhìn vi mô.

Phân tích Five Force

Phân tích 5 áp lực cạnh tranh (Five Forces) là mô hình hữu ích để phân tích các ‘thách thức’ từ môi trường bên ngoài. Mô hình này phân loại các thách thức đối với doanh nghiệp thành 5 nhóm và phân tích tác động của từng yếu tố đối với doanh nghiệp.

• Thách thức từ các đối thủ cạnh tranh cùng ngành
• Thách thức từ các sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế trên thị trường
• Thách thức từ các đối thủ mới tham gia vào ngành
• Thách thức từ khả năng đàm phán của người mua (khách hàng)
• Thách thức từ khả năng đàm phán của người bán (nhà cung cấp)

Phân tích VRIO

Phân tích VRIO là mô hình quan trọng để đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của môi trường nội bộ doanh nghiệp. Mô hình này phân tích các nguồn lực của doanh nghiệp bao gồm tài sản hữu hình, tài sản vô hình và khả năng tổ chức nhằm làm rõ ưu nhược điểm và những lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ.

• Value: Giá trị kinh tế
• Rareness: Sự hiếm có
• Imitability: Khả năng sao chép
• Organization: Tổ chức

Các trường hợp áp dụng phân tích SWOT trong thực tiễn

Chúng tôi sẽ giới thiệu các trường hợp phân tích SWOT của Apple (iPhone), Starbucks và Oriental Land (Tokyo Disney Resort).

Apple (iPhone)

Phân tích SWOT được áp dụng trong iPhone (smartphone) của Apple, một sản phẩm nổi bật với thị phần lớn tại Nhật Bản.

Strength (Điểm mạnh)

iPhone nổi bật với chất lượng và thiết kế cao cấp, cũng như độ tin cậy trong bảo mật. Đặc biệt, sự chú trọng vào bảo mật và quyền riêng tư trong môi trường kinh doanh làm cho iPhone trở thành lựa chọn ưu tiên.

Weakness (Điểm yếu)

Nhược điểm của iPhone là giá thành cao, điều này khiến nó trở nên khó tiếp cận đối với một số người dùng. Ngoài ra, khả năng ứng biến của iPhone cũng thấp hơn so với các smartphone Android.

Opportunity (Cơ hội)

Sự gia tăng nhu cầu đối với các sản phẩm cao cấp và hướng đến doanh nghiệp mở ra cơ hội cho việc phát triển các dòng sản phẩm/dịch vụ mới. Đồng thời, sự phổ biến của công nghệ 5G cung cấp môi trường truyền thông nhanh chóng và chất lượng cao, dự báo khả năng xuất hiện của các dịch vụ mới.

Threat (Thách thức)

Đa dạng về mức giá và khả năng tùy chỉnh cao của các smartphone Android có thể trở thành lựa chọn hấp dẫn đối với một số người dùng, dẫn đến sự gia tăng cạnh tranh. Hơn nữa, việc các nhà sản xuất smartphone khác giới thiệu công nghệ và dịch vụ mới đến người dùng có thể đe dọa đến thị phần của iPhone.

Starbucks

Chuỗi cửa hàng cà phê Starbucks cũng đã tiến hành phân tích SWOT. Thị trường chuỗi cà phê tại Nhật Bản đang chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt, với các công ty, bao gồm cả Starbucks, đang cạnh tranh giành thị phần bằng cách phát huy các điểm mạnh riêng biệt của mình.

Strength (Điểm mạnh)

Starbucks là một thương hiệu nổi tiếng toàn cầu, với sự nổi bật về nhận diện và độ tin cậy. Thêm vào đó, số lượng cửa hàng lớn và sự đa dạng trong menu giúp Starbucks phục vụ một lượng khách hàng rất lớn.

Weakness (Điểm yếu)

Với mức giá cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh, Starbucks có thể gặp bất lợi trong cuộc cạnh tranh về giá. Thêm vào đó, sự không tương thích với văn hóa cà phê truyền thống tại Nhật Bản có thể là một điểm yếu của thương hiệu.

Opportunity (Cơ hội)

Việc phát triển các cửa hàng và dịch vụ với những khái niệm mới mang đến cơ hội thu hút khách hàng và gia tăng sự ủng hộ của người tiêu dùng. Hơn nữa, các chiến lược tập trung vào cộng đồng địa phương và các sáng kiến bảo vệ môi trường mở ra tiềm năng để thâm nhập vào các thị trường mới.

Threat (Thách thức)

Starbucks đang đối mặt với sự cạnh tranh từ nhiều đối thủ từ trong nước đến quốc tế như Doutor Coffee, Tully’s Coffee, và Komeda Coffee. Đặc biệt, các thách thức chính bao gồm sự cạnh tranh về giá, mối đe dọa từ các nhà đầu tư mới, và việc duy trì cũng như mở rộng thị phần.

Oriental Land

Mô hình SWOT cũng được thực hiện trong Tokyo Disney Resort, một trong những công viên giải trí nổi tiếng nhất tại Nhật Bản.

Strength (Điểm mạnh)

Điểm mạnh của Tokyo Disney Resort nằm ở sự đa dạng về nội dung và tính giải trí cao. Sự nổi tiếng của thương hiệu Disney cùng với các sự kiện và diễu hành độc đáo là những yếu tố thu hút lớn.

Weakness (Điểm yếu)

Chi phí vào cổng và các tiện ích xung quanh của Tokyo Disney Resort tương đối cao, điều này có thể tạo rào cản cho một số nhóm khách hàng. Hơn nữa, mô hình kinh doanh cũng dễ bị ảnh hưởng bởi mùa vụ và điều kiện thời tiết, yêu cầu phải có các chiến lược linh hoạt để quản lý sự biến động của nhu cầu.

Opportunity (Cơ hội)

Trong bối cảnh ngành du lịch tại Nhật Bản đang phát triển, dự kiến sẽ có sự gia tăng số lượng khách quốc tế và mở rộng nhu cầu trong nước. Các chiến lược nâng cao giá trị như phát triển khu vực địa phương và cải thiện các cơ sở hạ tầng xung quanh, có thể giúp mở rộng đối tượng khách hàng và tăng cường sự trung thành của khách.

Threat (Thách thức)

Tokyo Disney Resort hiện đang chiếm thị phần hàng đầu trong thị trường công viên giải trí tại Nhật Bản, nhưng sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ sự xuất hiện của các cơ sở đối thủ như Universal Studios Japan (USJ) và Bandai Namco Amusement.

Phân tích SWOT trong tự đánh giá

Mặc dù phân tích SWOT chủ yếu được áp dụng trong lĩnh vực kinh doanh, nhưng nó cũng được chú ý như một “phương pháp tự đánh giá” hiệu quả nhờ khả năng phân tích khách quan những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân đồng thời đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố xã hội đối với cá nhân

Đặc biệt, nó được sử dụng rộng rãi trong quá trình tìm việc làm hoặc thay đổi nghề nghiệp, nhằm xác định rõ mục tiêu nghề nghiệp và thiết kế lộ trình sự nghiệp phù hợp.

Phương pháp tự đánh giá

Cách thực hiện phân tích SWOT cho cá nhân tương tự như trong lĩnh vực kinh doanh, chỉ cần điều chỉnh quy mô cho phù hợp với cá nhân. Quá trình này bao gồm việc xác định bốn yếu tố chính: điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Bạn nên kết hợp các yếu tố này để thực hiện phân tích sâu hơn.

Ví dụ: Giả sử bạn có những điểm mạnh và cơ hội sau:

• Điểm mạnh: Yêu thích thời trang, thường xuyên theo dõi các blog và mạng xã hội để cập nhật xu hướng mới nhất.
• Cơ hội: Một tạp chí thời trang/làm đẹp đã mở một trang web và đang tuyển dụng nhân viên.

Bằng cách kết hợp các điểm mạnh và cơ hội, bạn có thể hình dung công việc và môi trường làm việc phù hợp với bản thân, nơi bạn có thể phát huy được năng lực của mình.

Tổng kết

Phân tích SWOT là một phương pháp yêu cầu kỹ năng và sự tinh tế trong việc áp dụng. Để thực hiện hiệu quả, cần đặc biệt chú ý đến các điểm sau: xác định rõ ràng mục tiêu phân tích và định nghĩa chính xác từng yếu tố, phân biệt rõ ràng giữa điểm mạnh và điểm tốt, điểm yếu và điểm chưa tốt, thu thập dữ liệu và căn cứ khách quan, duy trì cái nhìn toàn diện, và tích hợp với các mô hình phân tích khác. Những yếu tố này sẽ giúp nâng cao hiệu quả của phân tích SWOT.